UZBROJENIE OCHRONNE I-ZBROJA
Jak wyglada³ strój rycerza redniowiecznej Scholandii
Strój rycerza zawsze kojarzy siê ze zbroj¹, ale jakie elementy tworz¹ zbrojê? Zbroja nie sk³ada siê przecie¿ tylko z jednej czeci
Zacznijmy jednak od rodzajów uzbrojenia ochronnego.
Do IX wieku stosowano zbroje ³uskowe, lamelkowe (zwane rownie¿ p³ytkowymi) oraz kolczugi . Od X do XIII wieku stosowano tzw. zbrojê kolcz¹. XIV wiek to okres rozwoju zbroi p³ytowej. Wspomnieæ te¿ nale¿y o zupe³nie osobnym rodzaju zbroi-zbroi turniejowej.
Zbroje mo¿na rozró¿niaæ pod wzglêdem konstrukcyjnym w zale¿noci od tego, z jakiego materia³u zosta³a wykonana, czyli: zbroje miêkkie wykonane z tkanin bad skór (np. stosowana pod kolczugê przeszywanica); pancerze-z ³usek nitowanych do skorzanego podk³adu ( z. ³uskowa), wi¹zanych p³ytek (z. lamelkowa), plecionki kolczej (z. kolcza) bad przy po³aczeniu obu tych technik (czyli np. bechter) oraz oczywicie zbroje p³ytowe.
RODZAJE ZBROI:
PRZESZYWANICA
Zbroja póniej zwana te¿ aketonem. Miekka zbroja stosowana najczêciej w formie skórzanego, b¹d p³ociennego kaftana, zak³adanego na cia³o. Warstwy skóry (bad p³ótna) zszywano ze sob¹ tworz¹c lekk¹ i wytrzyma³¹ zbrojê, nie krepuj¹c¹ ruchów.
ZBROJA £USKOWA
Zbroja ta by³a znana ju¿ w staro¿ytnoci, p³ytki zbroi mog³y byæ wykonane z metalu, rogu bad koci; ca³oæ doczepiana by³a do skórzanego bad prawdopodobnie lnianego pok³adu.
KOLCZUGA
Zbroja wykonana ze stalowych piercieni splecionych ze sob¹. Kolczuga mia³a kszta³t tuniki z krótkimi bad d³ugimi rêkawami-bardzo rzadko dodatkiem by³y nogawice.
ZBROJA KOLCZA
Zbroja ta to mo¿na rzec, modyfikacja prostej kolczugi. Pocz¹tkowo u¿ywano tylko pancerza w formie koszuli, chroni¹cago tu³ów i rêce, póniej zaczêto jednak dodawaæ nogawice kolcze i rekawice, a sama kolczuga uleg³a wyd³u¿eniu i czêsto dodawano do niej kaptur kolczy. W ten sposób wojownik by³ du¿o lepiej zabezpieczony przed ciosem przeciwnika.
BRYGANTYNA
Zbroja spokrewniona zarówno ze zbroj¹ p³ytkowa jak i ze zbroj¹ kryt¹. Sk³ada³a siê z metalowych p³ytek nak³adajacych siê na siebie i przynitowanych do p³otna.
ZBROJA KRYTA
Wczesna wersja zbroi p³ytowej zbudowana z p³yt pokrytych skór¹ bad tkanin¹ (podobnie jak brygantyna). Pierwsze modele tych zbroi tworzy³y p³yty wszywane pomiêdzy dwie warstwy skór lub tkaniny.
ZBROJA P£YTOWA
Zbroja ta to mo¿na rzec, modyfikacja prostej kolczugi. Pocz¹tkowo u¿ywano tylko pancerza w formie koszuli, chroni¹cago tu³ów i rêce, póniej zaczêto jednak dodawaæ nogawice kolcze i rekawice, a sama kolczuga uleg³a wyd³u¿eniu i czêsto dodawano do niej kaptur kolczy. W ten sposób wojownik by³ du¿o lepiej zabezpieczony przed ciosem przeciwnika.
ZBROJA TURNIEJOWA
Najciê¿sza odmiana zbroi. Jej waga dochodzi³a nawet do 55 kg. Wykonana z p³yt, czêsto dwukrotnie grubszych ni¿ w normalnych zbrojach, mia³a chronic rycerza w spotkaniu z kopia turniejow¹.
KIRYS
Zbroja sk³adaj¹ca siê z napiersnika i naplecznika. Obie czêci ³¹czone by³y ze sob¹ przy pomoc¹ rzemienia na ramionach i pasie.
Podczas walk rycerzom jednak nie wystarcza³aby sama tylko zbroja. Jak ju¿ wspomniano wczeniej na uzbrojenie ochronne sk³ada³o siê wiêcej elementów.
Na uzbrojenie zak³adano tzw. wappenrock czyli specjalna szate z wyhaftowanym herbem rycerza.
Do ochrony tu³owia poza wspomnanymi wy¿ej nale¿a³a te¿ taszka, która s³u¿y³a do ochrony bioder.
Do ochrony nog s³u¿y³y nogawice kolcze, os³ony zbrojnikowe ze stalow¹ os³on¹ kolana, tzw. pe³lne nogi p³ytowe oraz trzewiki kolcze i p³ytowe.
Do ochrony r¹k: narêczaki kolcze, narêczaki zbrojnikowe lub te¿ narêczaki p³ytowe. Rêkawice: od skórzanych poprzez kolcze i zbrojnikowe a¿ na pe³nych stalowych koñcz¹c.
Kasia van Derjick
